مهریه چیست؟
تعریف مهریه در قانون مدنی ایران
مهریه یا صداق یکی از حقوق مالی زن در نظام حقوقی ایران است که بهمحض عقد نکاح، به زن تعلق میگیرد.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: «به مجرد عقد، زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.»
بنابراین، بلافاصله پس از جاری شدن عقد، زن بهصورت قطعی و قانونی مالک مهریه است و میتواند در هر زمان، آن را از شوهر خود مطالبه کند.
نکته مهم این است که حق مهریه زن با طلاق، نشوز یا عدم تمکین از بین نمیرود و حتی در صورت بروز اختلاف یا رفتار نادرست، قانون همچنان از حق مالی زن حمایت میکند.
هرچند در عمل بسیاری از زنان مهریه را هنگام طلاق مطالبه میکنند، اما از نظر حقوقی، زن در هر زمان از زندگی مشترک نیز میتواند مهریه خود را طلب نماید.
حکم پرداخت نکردن مهریه در قانون ایران
به محض جاری شدن عقد نکاح، زن بهصورت قانونی مالک مهریه میشود و مرد موظف به پرداخت آن است.
بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، هیچ دلیلی نمیتواند مانع مطالبه مهریه از سوی زن شود. حتی اگر زن تمکین نکند یا طلاق از طرف او باشد، مهریه همچنان به قوت خود باقی است.
در صورتی که مرد تمکن مالی داشته باشد و از پرداخت خودداری کند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست، مهریه خود را مطالبه کند.
اگر مرد توان مالی کافی نداشته باشد، میتواند با ارائه دادخواست اعسار و تقسیط مهریه از دادگاه، تقاضای پرداخت اقساطی کند. در غیر این صورت، مهریه باید یکجا پرداخت شود و عدم انجام آن میتواند منجر به حکم جلب و توقیف اموال گردد.
شرایط عدم پرداخت و اعسار از مهریه
در صورتی که مهریه بهصورت عندالمطالبه تعیین شده باشد، مرد موظف است در هر زمان که زن مهریه را مطالبه کند، آن را بپردازد.
اگر مبلغ مهریه بیش از توان مالی زوج باشد، او میتواند درخواست اعسار ارائه دهد. این درخواست باید همراه با مدارک مالی، فهرست داراییها، میزان درآمد، بدهیها و شهادت شهود باشد.
دادگاه پس از بررسی مدارک، در صورت اثبات ناتوانی مالی، مهریه را تقسیط میکند و نحوه پرداخت آن را با توجه به شرایط مرد مشخص میسازد.
اما اگر مرد با وجود داشتن توان مالی از پرداخت مهریه خودداری کند یا اقساط را نپردازد، زن حق دارد با درخواست صدور اجراییه، اموال مرد را توقیف و در صورت لزوم حکم جلب او را دریافت کند.
توقیف اموال و حبس در مهریه
در صورت احراز توانایی مالی مرد و امتناع از پرداخت، زن میتواند از دادگاه تقاضای توقیف اموال کند.
دادگاه اموال منقول و غیرمنقول، حسابهای بانکی، خودرو و سایر داراییها را بررسی کرده و مهریه از محل آن وصول میشود.
بر اساس قانون حمایت خانواده، مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه مشمول ضمانت اجرای کیفری است و در صورت عدم پرداخت، ممکن است حبس در پی داشته باشد.
برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، ملاک، توانایی مالی زوج است و عدم پرداخت آن منجر به حبس نمیشود.
اگر مرد پس از صدور حکم اعسار از پرداخت اقساط مهریه سر باز زند، حکم جلب او مجدداً قابل صدور خواهد بود.
در صورتی که اموال جدیدی از او شناسایی شود، امکان توقیف مجدد آنها برای پرداخت مهریه وجود دارد.
شرایط رفع توقیف اموال
تا زمانی که مهریه بهصورت کامل پرداخت یا تسویه نشود، اموال مرد تحت توقیف باقی میماند.
تنها پس از پرداخت کامل بدهی مهریه یا پایان اقساط، زوج میتواند از طریق اجرای احکام دادگاه، درخواست رفع توقیف اموال منقول و غیرمنقول خود را ارائه کند.
بهترین راهکار قانونی برای مدیریت مهریه
اگرچه برخی مردان به دنبال «راه فرار از پرداخت مهریه» هستند، اما در واقع هیچ راه قانونی برای فرار از پرداخت وجود ندارد.
تنها میتوان از راهکارهای قانونی و مشروع برای مدیریت و کاهش بار مالی مهریه استفاده کرد. این راهها شامل موارد زیر است:
- اعسار و تقسیط مهریه: ارائه دادخواست رسمی به دادگاه با مدارک مستند برای قسطبندی.
- توافق و صلح بین زوجین: مذاکره مستقیم یا از طریق وکیل خانواده برای کاهش یا بخشش بخشی از مهریه.
- طلاق توافقی: در این حالت طرفین میتوانند بر سر بخشش یا پرداخت تدریجی مهریه توافق کنند.
- مهریه عندالاستطاعه: اگر در عقدنامه قید شده باشد، پرداخت مهریه منوط به اثبات توان مالی مرد است.
- تبدیل مهریه به مال دیگر: با رضایت زن و تأیید دادگاه، مهریه میتواند از سکه یا وجه نقد به ملک، خودرو یا مال دیگر تبدیل شود.
عواقب فرار از پرداخت مهریه
فرار از پرداخت مهریه یا انتقال صوری اموال برای فرار از دین، بر اساس ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی جرم محسوب میشود. زن میتواند با ارائه مدارک، اثبات کند که این انتقالها صوری بوده و درخواست ابطال معامله دهد. همچنین، در صورت خودداری عمدی از پرداخت مهریه، مرد ممکن است با ممنوعالخروجی، توقیف داراییها، و حتی مجازات حبس مواجه شود.
نکات کلیدی حقوقی در مورد مهریه
- مهریه با تمکین مرتبط نیست: حتی در صورت نشوز زن، حق مطالبه مهریه پابرجاست.
- مهریه مرور زمان ندارد: زن در هر زمان میتواند مهریه خود را مطالبه کند.
- تا سقف ۱۱۰ سکه: ضمانت اجرای کیفری (حبس) وجود دارد.
- مازاد بر ۱۱۰ سکه: صرفاً براساس توان مالی مرد بررسی میشود.
- اعسار در هر مرحله: قابل درخواست مجدد است اگر شرایط مالی تغییر کند.
توصیه نهایی وکیلان وب
تلاش برای پنهانکردن اموال یا فرار از پرداخت مهریه، راهحل نیست و میتواند باعث محکومیت کیفری شود. بهترین مسیر، شفافیت، مذاکره منطقی، استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی و رعایت قانون است. گروه حقوقی وکیلان وب با تیمی از وکلای باتجربه در زمینه مهریه، اعسار و دعاوی خانواده آماده ارائه مشاوره دقیق، تنظیم دادخواست حرفهای و پیگیری قانونی پرونده شماست.
شرایط اعسار از پرداخت مهریه و مدارک لازم برای اثبات ناتوانی مالی
اعسار از پرداخت مهریه به معنای ناتوانی واقعی و موقت مرد از پرداخت کل مبلغ مهریه بهصورت یکجا است.
در بسیاری از پروندههای خانواده، بهویژه زمانی که مهریه بهصورت عندالمطالبه تعیین شده، مردان برای جلوگیری از حبس و امکان پرداخت اقساطی، از این مسیر قانونی استفاده میکنند.
بر اساس ماده ۱ قانون اعسار و قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب ۱۳۹۴، هر فردی که توانایی پرداخت بدهی خود را ندارد، میتواند با ارائه دلایل و مستندات، از دادگاه تقاضای اعسار کند.
مفهوم اعسار مهریه در قانون
در نظام حقوقی ایران، اعسار از پرداخت مهریه زمانی پذیرفته میشود که مرد ثابت کند:
- در حال حاضر توان پرداخت تمام مهریه را بهصورت نقدی ندارد.
- دارایی قابل توقیف (غیر از مستثنیات دین) در اختیار ندارد.
- درآمد او تنها برای تأمین هزینههای ضروری زندگی کافی است.
مراحل قانونی درخواست اعسار از مهریه
برای ثبت و پیگیری دادخواست اعسار از پرداخت مهریه باید مراحل زیر طی شود:
- تقدیم دادخواست اعسار: زوج باید دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه خانواده ارسال کند. در این دادخواست، میزان مهریه، وضعیت مالی و درآمد فعلی توضیح داده میشود.
- ارائه مدارک و مستندات: مدارک مالی، فیش حقوقی، اجارهنامه، گردش حساب، فهرست داراییها و گواهی شهود باید ضمیمه دادخواست شود.
- بررسی دادگاه: قاضی پس از بررسی مدارک و شنیدن شهادت شهود، وضعیت مالی زوج را ارزیابی میکند.
- صدور حکم: اگر اعسار پذیرفته شود، دادگاه میزان پیشقسط و تعداد اقساط ماهانه را مشخص میکند. در غیر این صورت، زوج مکلف به پرداخت کامل مهریه است.
مدارک لازم برای اثبات اعسار از پرداخت مهریه
مدارک و شواهدی که میتواند در اثبات اعسار مؤثر باشد عبارتاند از:
- فیش حقوقی یا گواهی اشتغال به کار با میزان دریافتی ماهانه
- اجارهنامه یا اسناد سکونت برای اثبات هزینههای زندگی
- پرینت حساب بانکی سه ماه اخیر
- لیست بدهیها یا وامهای در حال پرداخت
- استشهادیه محلی از دو شاهد مطلع از وضعیت مالی مرد
- گواهی عدم مالکیت خودرو، ملک یا حساب سپرده از مراجع رسمی
نکات مهم درباره حکم اعسار و تقسیط مهریه
- پیشقسط الزامی است: حتی در صورت پذیرش اعسار، معمولاً دادگاه مبلغی را بهعنوان پیشقسط تعیین میکند که باید پیش از شروع اقساط پرداخت شود.
- مهلت پرداخت اقساط: اقساط مهریه معمولاً ماهانه یا هر دو ماه یکبار پرداخت میشود و در صورت تأخیر، حکم اعسار قابل لغو است.
- تغییر شرایط مالی: در صورت تغییر وضعیت اقتصادی مرد یا زن، هر یک میتوانند درخواست تعدیل اقساط را ارائه دهند.
- رد اعسار: اگر مدارک ناکافی باشد یا دادگاه به تمکن مالی مرد یقین پیدا کند، اعسار رد شده و زوج موظف به پرداخت کامل مهریه خواهد بود.
تفاوت اعسار با ورشکستگی
گرچه هر دو مفهوم نشاندهنده ناتوانی مالی هستند، اما از نظر حقوقی تفاوت دارند:
- اعسار: مربوط به اشخاص حقیقی (افراد عادی) است و ناتوانی موقت از پرداخت بدهی را نشان میدهد.
- ورشکستگی: مخصوص تجار و شرکتهاست و در چارچوب قوانین تجارت بررسی میشود.
پیامدهای عدم پرداخت اقساط پس از صدور حکم اعسار
در صورتی که مرد پس از صدور حکم اعسار، اقساط را در موعد مقرر پرداخت نکند، زن میتواند:
- درخواست لغو حکم اعسار و اجرای مجدد حکم جلب را مطرح کند.
- اموال تازه شناساییشده زوج را برای مهریه توقیف نماید.
- در صورت تکرار تأخیر، درخواست تجدیدنظر در میزان اقساط ارائه دهد.
نقش وکیل در پرونده اعسار از پرداخت مهریه
استفاده از وکیل متخصص در پروندههای اعسار، میتواند روند رسیدگی را تسهیل و احتمال موفقیت را افزایش دهد. وکیل اعسار مهریه با تنظیم دقیق دادخواست، جمعآوری مدارک و دفاع در جلسات دادگاه، از حقوق موکل دفاع میکند. گروه حقوقی وکیلان وب با بهرهگیری از وکلای حرفهای و باتجربه، آماده ارائه مشاوره و پیگیری پروندههای اعسار و تقسیط مهریه در سراسر کشور است.
جمعبندی
اعسار از پرداخت مهریه راهی قانونی برای جلوگیری از حبس و ایجاد تعادل بین حقوق زن و توان مالی مرد است. اما پذیرش آن نیازمند مدارک مستند، صداقت در اظهار وضعیت مالی و پیگیری دقیق است. اگر در خصوص اعسار، تقسیط مهریه یا توقیف اموال نیاز به راهنمایی دارید، مشاوران حقوقی وکیلان وب آماده پاسخگویی و ارائه خدمات تخصصی در این زمینه هستند.
توقیف اموال برای پرداخت مهریه و مستثنیات دین — راهنمای کامل وکیلان وب
یکی از مراحل مهم در وصول مهریه، توقیف اموال مرد است. اگر شوهر با وجود توان مالی از پرداخت مهریه خودداری کند، زن میتواند از طریق دادگاه تقاضای توقیف اموال منقول و غیرمنقول او را نماید.
قانون اجرای احکام مدنی و قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، جزئیات این روند را مشخص کردهاند و با هدف حمایت از حقوق مالی زنان، ابزارهای قانونی لازم برای وصول مهریه را فراهم نمودهاند.
مفهوم توقیف اموال در پرونده مهریه
توقیف اموال به معنی جلوگیری از نقلوانتقال و تصرف داراییهای بدهکار است تا از محل آن بدهی (در اینجا مهریه) پرداخت شود.
اگر زن بتواند تمکن مالی مرد را اثبات کند، دادگاه پس از صدور حکم قطعی، دستور توقیف اموال را صادر میکند.
این اموال شامل داراییهای منقول (مانند خودرو، حساب بانکی و طلا) و غیرمنقول (مانند خانه، زمین یا مغازه) است.
مراحل قانونی توقیف اموال برای مهریه
برای اجرای حکم مهریه از طریق توقیف داراییها، مراحل زیر باید طی شود:
- صدور اجراییه: پس از مطالبه مهریه و صدور حکم قطعی، دادگاه اجراییه صادر میکند.
- شناسایی اموال: زوجه یا وکیل او میتواند از طریق استعلام از سازمان ثبت اسناد، پلیس راهور، بانکها و اداره دارایی، اموال شوهر را شناسایی کند.
- درخواست توقیف: پس از شناسایی اموال، زن از اجرای احکام دادگاه تقاضای توقیف میکند.
- مزایده یا انتقال: در صورت پرداخت نکردن بدهی، اموال توقیفشده به مزایده گذاشته یا به زن واگذار میشود.
مستثنیات دین چیست و چه اموالی توقیف نمیشود؟
قانون برای حفظ حداقل شرایط زندگی بدهکار، برخی اموال را از توقیف مستثنا کرده است. این اموال که به آنها مستثنیات دین گفته میشود، شامل موارد زیر است:
- منزل محل سکونت متناسب با شأن خانوادگی بدهکار
- وسایل ضروری زندگی مانند یخچال، اجاق، تلویزیون، فرش، و وسایل خواب
- ابزار و وسایل شغلی که برای کسب درآمد لازم است
- کتابها و وسایل علمی مورد نیاز برای تحصیل یا تدریس
- خواربار و مواد غذایی لازم برای مصرف چند ماه خانواده
- یک وسیله نقلیه متناسب با نیاز شغلی یا وضعیت جسمی
توقیف حساب بانکی و حقوق کارمند برای مهریه
در صورتی که مرد شاغل باشد، زن میتواند درخواست توقیف بخشی از حقوق او را بدهد. بر اساس قانون، حداکثر یکچهارم تا یکسوم حقوق ماهانه میتواند بابت پرداخت مهریه توقیف شود. در مورد حساب بانکی نیز، دادگاه با بررسی گردش حساب، مبلغ موجود را تا میزان بدهی مهریه مسدود میکند. اگر حساب مشترک باشد، تنها سهم شوهر توقیف میشود.
توقیف ملک برای پرداخت مهریه
یکی از مؤثرترین روشهای وصول مهریه، توقیف ملک است. در صورتی که ملک به نام مرد باشد، زن میتواند با استعلام از اداره ثبت اسناد، تقاضای توقیف آن را بدهد. اگر ملک دارای سند رسمی باشد، توقیف بهصورت رسمی در دفتر املاک ثبت میشود و مرد حق فروش یا انتقال آن را ندارد تا مهریه پرداخت گردد. نکته: اگر ملک بهصورت صوری به نام شخص دیگری منتقل شده باشد، زن میتواند با اثبات صوری بودن معامله در دادگاه، ابطال آن را درخواست کند. این اقدام از مصادیق فرار از دین است و دارای مجازات کیفری میباشد.
توقیف خودرو و سایر داراییها
خودرو، طلا، سهام و سپردههای بانکی از جمله اموالی هستند که بهراحتی قابلیت توقیف دارند. زن میتواند با استعلام از راهور ناجا و بانک مرکزی، مشخصات داراییهای مرد را دریافت و نسبت به توقیف آنها اقدام کند. در مواردی که شوهر چند دارایی دارد، دادگاه بر اساس ارزش مهریه نسبت به توقیف بخشی از اموال دستور میدهد تا از زیادهروی جلوگیری شود.
مهریه تا ۱۱۰ سکه و ضمانت اجرای آن
مطابق قانون جدید حمایت خانواده، در مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه، در صورت عدم پرداخت و ناتوانی در اثبات اعسار، مرد ممکن است به حبس تعزیری محکوم شود. اما در مهریههای بیش از ۱۱۰ سکه، تنها تمکن مالی مرد ملاک است و عدم پرداخت، منجر به زندان نخواهد شد. این قانون با هدف جلوگیری از حبسهای غیرضروری و حفظ تعادل بین حقوق زن و توان مالی مرد تدوین شده است.
رفع توقیف اموال پس از پرداخت مهریه
پس از پرداخت کامل یا توافق بر سر اقساط مهریه، شوهر میتواند از دادگاه درخواست رفع توقیف کند. اجرای احکام پس از بررسی مدارک و تأیید پرداخت، دستور رفع توقیف را صادر مینماید. اگر بخشی از مهریه باقی مانده باشد، توقیف تا پرداخت کامل ادامه دارد.
توصیه وکیلان وب در خصوص توقیف اموال مهریه
فرآیند توقیف اموال نیازمند آگاهی دقیق از قوانین و رویههای قضایی است. بسیاری از افراد بدون مشاوره حقوقی، بهدلیل اشتباه در انتخاب اموال یا ناآگاهی از مستثنیات دین، در روند پرونده خود دچار مشکل میشوند. تیم تخصصی وکیلان وب با تجربه فراوان در زمینه پروندههای مهریه، توقیف اموال و اعسار آماده است تا از لحظه تنظیم دادخواست تا اجرای کامل حکم در کنار شما باشد. مشاوران ما در سراسر کشور، آماده ارائه راهکارهای مؤثر و قانونی برای حفظ حقوق شما هستند.
جمعبندی
توقیف اموال ابزاری قانونی برای تضمین پرداخت مهریه است، اما باید با دقت و آگاهی انجام شود. شناخت مستثنیات دین و راههای قانونی اجرای حکم، از بروز اختلافات جدید جلوگیری میکند. با استفاده از راهنمایی وکیل متخصص خانواده از مجموعه وکیلان وب، میتوانید بدون اتلاف وقت، پرونده مهریه خود را به نتیجه مطلوب برسانید.
حبس و حکم جلب مهریه — قوانین جدید و مراحل صدور در سال ۱۴۰۴
مهریه یکی از مهمترین حقوق مالی زنان در ازدواج است و در صورتی که مرد از پرداخت آن خودداری کند، قانون ابزارهایی برای الزام به پرداخت مهریه در نظر گرفته است.
یکی از این ابزارها، صدور حکم جلب و حبس بدهکار مهریه است. اما باید دانست که حبس تنها در شرایط خاصی قابل اعمال است و قانون جدید حمایت خانواده، محدودیتهایی را برای جلوگیری از زندانی شدنهای غیرضروری وضع کرده است.
شرایط صدور حکم جلب مهریه
اگر زن مهریه خود را مطالبه کرده و مرد با وجود توان مالی از پرداخت آن امتناع کند، زن میتواند از طریق دادگاه خانواده درخواست صدور اجراییه مهریه را بدهد.
در صورتی که شوهر پس از ابلاغ اجراییه، ظرف مدت ۳۰ روز نسبت به پرداخت مهریه یا ارائه دادخواست اعسار از پرداخت اقدام نکند، زن میتواند تقاضای حبس بدهکار مهریه را مطرح نماید.
در این مرحله، دادگاه بررسی میکند که آیا مرد عمداً از پرداخت خودداری کرده یا واقعاً ناتوان از پرداخت است.
اگر مرد دارای دارایی قابل توقیف باشد ولی از معرفی آن خودداری کند، حکم جلب صادر میشود.
قانون جدید مهریه و سقف ۱۱۰ سکه
طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، ضمانت اجرای حبس تنها تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی است.
به عبارت دیگر، اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، برای مازاد آن حبس در نظر گرفته نمیشود و صرفاً توان مالی مرد ملاک پرداخت است.
بنابراین، اگر مرد ۱۱۰ سکه را نپردازد و نتواند اعسار خود را ثابت کند، ممکن است به حبس محکوم شود. اما نسبت به مابقی مهریه، فقط توقیف اموال امکانپذیر است.
مراحل صدور حکم جلب مهریه
فرآیند قانونی برای صدور حکم جلب بدهکار مهریه به ترتیب زیر است:
- دادخواست مطالبه مهریه: زن با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست خود را ثبت میکند.
- صدور حکم قطعی: پس از رسیدگی دادگاه و تأیید استحقاق زن، حکم قطعی صادر میشود.
- صدور اجراییه: با درخواست زن، دادگاه اجراییه صادر و به مرد ابلاغ میکند.
- عدم پرداخت یا عدم ارائه اعسار: اگر مرد در مهلت مقرر اقدامی نکند، زن میتواند تقاضای حبس بدهکار را بدهد.
- بررسی اعسار: در صورت ادعای ناتوانی، مرد باید مدارک مالی خود را ارائه کند. اگر دادگاه اعسار را نپذیرد، حکم جلب صادر میشود.
مدت و شرایط حبس در پروندههای مهریه
حبس بدهکار مهریه تعزیری است و مدت مشخصی ندارد. بدهکار در زندان میماند تا یکی از موارد زیر اتفاق بیفتد:
- پرداخت کامل مهریه یا بخشی از آن طبق توافق
- قبول اعسار و تقسیط از سوی دادگاه
- بخشش یا رضایت زوجه
آیا حکم جلب مهریه بدون دادخواست اعسار صادر میشود؟
خیر. طبق قانون جدید، صدور حکم جلب مهریه تنها در صورتی ممکن است که مرد از ارائه دادخواست اعسار خودداری کند یا دادگاه اعسار او را رد کرده باشد. در غیر این صورت، تا زمان بررسی وضعیت مالی مرد، صدور حکم جلب متوقف میشود. نکته مهم اینکه مرد باید ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، اعسار خود را ثبت کند تا از بازداشت جلوگیری شود.
تأثیر اعسار و تقسیط مهریه بر حکم جلب
در صورت پذیرش اعسار، حکم جلب موقتاً لغو میشود و مرد موظف است اقساط تعیینشده را بهموقع بپردازد. اما اگر اقساط پرداخت نشود یا مرد بیش از دو نوبت تأخیر داشته باشد، زن میتواند درخواست لغو اعسار و صدور مجدد حکم جلب را مطرح کند. این امر در بسیاری از پروندهها منجر به بازداشت مجدد زوج میشود.
ممنوعالخروجی در پرونده مهریه
دادگاه میتواند بنا بر درخواست زن، حکم ممنوعالخروجی مرد را صادر کند. این حکم تا زمان پرداخت مهریه یا اثبات اعسار معتبر است. در واقع، ممنوعالخروجی یکی از ابزارهای بازدارنده برای جلوگیری از فرار بدهکاران مهریه است.
آیا میتوان حکم جلب مهریه را لغو کرد؟
بله. در صورت انجام یکی از موارد زیر، لغو حکم جلب مهریه امکانپذیر است:
- پرداخت کامل مهریه یا توافق بر سر پرداخت آن
- پذیرفته شدن دادخواست اعسار
- رضایت کتبی یا بخشش زن
- ارائه مستندات جدید دال بر ناتوانی مالی واقعی
توصیه وکیلان وب درباره حبس مهریه
وکلای متخصص وکیلان وب تأکید میکنند که حبس بدهکار مهریه آخرین مرحله قانونی است و در صورت مدیریت صحیح پرونده، میتوان از صدور آن جلوگیری کرد. با ارائه بهموقع دادخواست اعسار، مذاکره منطقی با زوجه و استفاده از راهکارهای قانونی مانند تقسیط یا تبدیل مهریه به مال دیگر، امکان جلوگیری از بازداشت وجود دارد. گروه حقوقی وکیلان وب با تجربه در صدها پرونده خانواده، آماده است تا از ابتدا تا پایان فرآیند مهریه، از حقوق شما دفاع کند و بهترین مسیر قانونی را برایتان فراهم آورد.
جمعبندی
حبس مهریه به معنای بیتوجهی قانون به وضعیت مالی مرد نیست؛ بلکه ابزاری برای الزام به پرداخت حق قانونی زن است. در قانون جدید، تمرکز بر اعسار، تقسیط و توافق زوجین است تا از بازداشتهای غیرضروری جلوگیری شود. اگر درگیر پرونده مهریه هستید و قصد دارید از بازداشت یا صدور حکم جلب پیشگیری کنید، مشاوران وکیلان وب آماده ارائه مشاوره فوری و دقیق به شما هستند.
انواع مهریه
از حیث زمان مطالبه
- عندالمطالبه: بهمحض مطالبهٔ زوجه، قابل وصول است.
- عندالاستطاعه: پرداخت منوط به توانایی مالی زوج است؛ بار اثبات استطاعت و موجودی، در عمل بر عهدهٔ زوجه قرار میگیرد و رسیدگی پیچیدهتر میشود.
از حیث موضوع
- وجه نقد (مثلاً ریال)
- سکه/طلا (با ذکر تعداد و نوع)
- عین معین (مثلاً خودرو/ملک مشخص با اوصاف ثبتی)
- منفعت یا عمل مشروع (در عمل کمتر توصیه میشود بهدلیل دشواری اجرا)
روشهای مطالبه مهریه
۱) اجرای ثبت
چون سند ازدواج رسمی است، میتوان مستقیماً از طریق واحد اجرای ثبت اقدام کرد: صدور اجرائیه، توقیف اموال/حسابها/حقوق، ممنوعالخروجی در موارد مجاز. روند معمولاً سریعتر از دعوای حقوقی است.
۲) دادگاه خانواده
طرح دادخواست مطالبه مهریه؛ امکان تأمین خواسته و توقیف اموال همزمان وجود دارد. اگر زوج ادعای ناتوانی کند، بحث اعسار و تقسیط مطرح میشود.
توقیف اموال و مستثنیات دین
برای وصول، میتوان حسابهای بانکی، حقوق و مزایا، خودرو، مطالبات نزد ثالث، املاک غیرمشمول را معرفی و توقیف کرد. اما برخی اموال جزء مستثنیات دین هستند (مثل اثاث ضروری زندگی، ابزار کار متناسب، حداقل حقوق متعارف و…). این موارد قابل توقیف نیستند یا سقف دارند.
اعسار و تقسیط مهریه
زوج میتواند ادعای اعسار کند؛ دادگاه با بررسی دلایل مالی، گردش حساب، شهادت مطلعین و نظریه کارشناس درباره پیشقسط و اقساط تصمیم میگیرد. در صورت عدم پرداخت چند قسط متوالی، معمولاً اقساط حال میشود و امکان مطالبهٔ یکجای باقیمانده وجود دارد.
حق حبس و ارتباط با تمکین
در نکاح دائم، تا زمانی که مهریه تسلیم نشده، زوجه میتواند از حق حبس استفاده کند و از انجام تمکین خاص خودداری نماید؛ بهشرط آنکه سوءاستفاده یا اسقاط ضمنی/صریح رخ نداده باشد. استفادهٔ هوشمندانه از حق حبس میتواند اهرم مؤثر در وصول باشد.
مهریه قبل و بعد از طلاق
- مهریه با طلاق از بین نمیرود؛ حتی پس از طلاق نیز قابل مطالبه است مگر ابراء/بذل شده باشد.
- در طلاق خلع/مبارات، زن در قبال طلاق مالی را میبخشد؛ در مدت عده میتواند به آنچه بذل کرده رجوع کند (جز در صورتی که حق رجوع ساقط یا ابراء شده باشد).
- در غیرمدخوله بودن، الزام به مهریه معمولاً نصف است (در مهریهٔ سکه/وجه نقد).
مهریه و ارث/ترکه
مهریه طلب ممتاز زوجه از زوج است؛ در صورت فوت زوج، از ترکه قابل وصول است و پیش از تقسیم ارث باید پرداخت شود. در صورت فوت زوجه، ورثهٔ زن میتوانند مهریهٔ او را از زوج مطالبه کنند.
مهریه در نکاح موقت
در عقد موقت، ذکر مهریه شرط صحت عقد است. عدم ذکر مهریه میتواند موجب بطلان باشد. مهریه در عقد موقت نیز همانند دائم، قابل مطالبه است و بهمحض عقد بر ذمهٔ زوج قرار میگیرد.
نکات طلایی پروندهای
- در مهریهٔ سکه، قید نوع و تعداد + امکان مطالبهٔ قیمت روز را فراموش نکنید.
- برای اموال غیرنقد، توصیف دقیق و بدل نقدی را حتماً بیاورید.
- همزمان با دادخواست، تأمین خواسته بدهید تا نقلوانتقال دارایی دشوار شود.
- در اعسار، با رد گواهیهای غیرمعتبر و ارائهٔ قرائن مالی، از کاهش غیرمنطقی اقساط جلوگیری کنید.
- اگر توافق میکنید، ضمانت اجرا (وجه التزام/سازوکار حال شدن اقساط) را دقیق بنویسید.
سؤالات متداول
مهریه عندالاستطاعه یعنی چه و چه اثری دارد؟
بهتر است اجرای ثبت بروم یا دادگاه؟
مهریه سکه را میتوان به قیمت روز گرفت؟
عدم پرداخت اقساط چه عواقبی دارد؟
با استفاده از حق حبس، نفقه برقرار میشود؟
برای مهریه، کدوم مسیر سریعتره؟
پروندهات را بررسی میکنیم و نقشه راهِ اجرای ثبت یا دادگاه را دقیق میچینیم.
مطالب مرتبط خانواده
نفقه · اجرتالمثل · استرداد جهیزیه · طلاق توافقی · حضانت فرزند