تعریف و تمایز با عناوین مشابه
ورود غیرمجاز یعنی دخول عمدی به ملک دیگری بدون رضایت مالک/متصرف قانونی یا برخلاف قانون. این عنوان با تصرف عدوانی (سلب ید و تصرف از متصرف سابق)، مزاحمت (اخلال در بهرهبرداری بدون سلب ید) و ممانعت از حق (جلوگیری از اعمال حق ارتفاق/انتفاع) تفاوت دارد؛ هرچند در عمل ممکن است همزمان رخ دهند.
عناصر و مصادیق ورود غیرمجاز
| عنصر/مصادیق | شرح | نکته عملی |
|---|---|---|
| عدم رضایت مالک/متصرف | ورود بدون اذن یا برخلاف منع صریح | اظهارنامه/تابلو/دوربین، ادلهٔ خوبی برای اثبات منع است |
| قصد دخول/تردد | حضور فیزیکی در حریم ملک، حتی کوتاهمدت | برای «ورود» لزوماً سلب ید لازم نیست |
| تکرار یا استمرار | تردد مکرر نیرو/ماشینآلات/افراد | در استمرار، مسیر مزاحمت/ممانعت هم قابل طرح است |
| اماکن باز/مشاع | پارکینگ، راهرو، پشتبام، حیاط مشترک | حقالسهم و مقررات ساختمان معیار تشخیص است |
| حریم خصوصی/حصار | عبور از دیوار/در، شکست قفل/دزدگیر | ظن قوی به جنبه کیفری و امکان قرار تأمین |
| پروژههای عمرانی | ورود پیمانکار/دستگاه اجرایی بدون رعایت تشریفات | لزوم اخذ مجوز و جبران خسارات احتمالی |
مدارک و ادلهٔ کلیدی
- مدارک مالکیت/تصرف: سند رسمی، قرارداد اجاره، قبوض خدماتی، صورتجلسه تحویل
- اسناد اثبات منع/اعتراض: اظهارنامهٔ رسمی، اخطار کتبی، تابلو/برچسب «ورود ممنوع»
- ادلهٔ وقوع ورود: تصاویر دوربین، عکس، گزارش کلانتری، شهادت همسایگان/نگهبان
- ادلهٔ استمرار: گزارش زمانبندی ترددها، مکاتبات، گزارش کارشناس
- مستندات خسارات: کارشناسی ارزیابی، فاکتورها، رسیدهای تعمیرات
اقدامات فوری
شکایت کیفری ورود غیرمجاز
در صورت ورود به منزل/حریم خصوصی محصور یا نقض حرز و قفل، جنبهٔ کیفری پررنگ است. مرجع شروع، دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع است. همزمان میتوان درخواست قرار تأمین کیفری و منع نزدیکشدن/تماس (حسب مورد) را مطرح کرد.
دعاوی حقوقی مرتبط
- رفع مزاحمت: در تردد/اخلال بدون سلب ید
- ممانعت از حق: جلوگیری از استفاده از راه/مشاعات/آبوهوا/ارتفاق
- خلع ید: در سلب ید و تصرف عدوانی
- مطالبهٔ اجرتالمثل منافع و جبران خسارات
- دستورات ثبتی/ساختمانی برای انسداد مسیرهای ورود غیرمجاز
تأمین خواسته و دستورات موقت
برای توقف فوری ورود/تردد، دستور موقت منع ورود و در صورت سلب ید، رفع تصرف فوری را پیگیری کنید. برای جبران خسارات، تأمین خواسته (توقیف اموال خوانده) پیشنهاد میشود.
دفاعیات رایج و پاسخ حرفهای
- اذن قبلی مالک: با اظهارنامههای قبلی، پیامها و شهادت، لغو اذن/عدم اذن را ثابت کنید.
- مشاع بودن ملک: حدود استفادهٔ هر شریک و مقررات مشترک/مصوبات مجمع/نظامنامهٔ ساختمان را ارائه و تخطی را نشان دهید.
- شرایط اضطرار/ضرورت: با قرائن ورود غیرقانونی و قابل اجتناب بودن عمل، دفاع را بیاثر کنید.
- حق ارتفاق/عبور قدیمی: فقدان مبنای حقوقی یا انقضای حق/تغییر مسیر قابل استناد است.
نمونه شکواییه کیفری و دادخواست حقوقی
الف) شکواییه کیفری ورود غیرمجاز به ملک
شاکی: … به نشانی …
مشتکیعنه: … به نشانی …
موضوع: ورود غیرمجاز به منزل/حریم محصور واقع در …
شرح: مشتکیعنه بدون اذن، علیرغم اخطار کتبی و نصب تابلو، در تاریخ … به ملک وارد و موجب سلب آسایش/خسارت … گردیده است. گزارش کلانتری و تصاویر دوربین پیوست است…
دلایل: سند مالکیت/قرارداد اجاره، اظهارنامه، گزارش مأمورین، فایل دوربین، شهادت شهود
خواسته: تعقیب کیفری، صدور قرار تأمین متناسب، منع نزدیکشدن/تماس (حسب مورد)
ب) دادخواست حقوقی رفع مزاحمت/ممانعت از حق
خواهان: … / خوانده: …
خواسته: ۱) رفع مزاحمت/ممانعت از حق نسبت به پلاک ثبتی … ۲) دستور موقت منع ورود ۳) مطالبهٔ اجرتالمثل و خسارات
دلایل: سند/قولنامه، اظهارنامه، گزارش کلانتری، تصاویر، شهادت شهود، کارشناسی
شرح: با توجه به ورودهای مکرر بدون اذن و اخلال در استفاده قانونی، صدور حکم وفق خواسته و دستورات لازم مورد استدعاست.
چکلیست پیشگیری
- نصب تابلو «ورود ممنوع» و ثبت اظهارنامه منع در اختلافات بالقوه
- بهکارگیری قفل/دوربین و ثبت وقایع با مهر زمان
- تنظیم صورتجلسهٔ تحویل و تعیین حدود استفاده در قراردادها
- در املاک مشاع: تصویب نظامنامهٔ استفاده و اطلاعرسانی کتبی
- اقدام فوری برای دستور موقت در اولین ورودهای غیرمجاز
هزینهها و زمان
- هزینهٔ دادرسی، کارشناسی، استعلامها و حقالوکاله
- مدت زمان: در دستورات موقت سریعتر؛ دعاوی اصلی بسته به شعبه و کارشناسی متفاوت
سوالات متداول
تفاوت «ورود غیرمجاز» با «تصرف عدوانی» چیست؟
در ورود غیرمجاز، تمرکز بر دخول بدون اذن است—even اگر تصرف مستمر رخ ندهد. در تصرف عدوانی، سلب ید از متصرف سابق و استقرار ید جدید رخ میدهد. بنابراین ممکن است ورود غیرمجاز کوتاه و گذرا باشد، اما تصرف عدوانی به استمرار و قصد انتفاع نیاز دارد.
اگر ملک «مشاع» باشد، ورود شریک به ملک هم ورود غیرمجاز است؟
اصل بر حق هر شریک در استفاده از کل مال مشاع است، اما تعدّی از حدود متعارف/مصوبات مشترک، مزاحمت/ممانعت از حق تلقی میشود. بستن راهپله/پارکینگ مشترک یا اشغال انحصاری حیاط میتواند قابل پیگیری باشد.
برای اثبات ورود غیرمجاز چه ادلهای قویتر است؟
ترکیب تصاویر دوربین با مهر زمان، گزارش مأمورین کلانتری در لحظه، شهادت همسایگان/نگهبان، و اظهارنامهٔ منع، معمولاً پرونده را مستحکم میکند. ثبت خسارات با کارشناسی و فاکتور نیز مهم است.
آیا میتوان «منع نزدیکشدن» گرفت؟
در موارد تهدید جدی به امنیت/آسایش، امکان درخواست تدابیر حمایتی مانند منع نزدیکشدن/تماس وجود دارد. ارائه مستندات رفتارهای مزاحم و سابقهٔ ورودهای مکرر مؤثر است.
اگر کارگران شهرداری/همراه ماشینآلات بدون مجوز وارد ملک شوند چه کنیم؟
ابتدا مستندسازی و تماس با کلانتری، سپس استعلام مجوز و در صورت فقدان، شکایت و مطالبه خسارت. حتی با وجود مجوز، جبران خسارات ناگزیر است. دستور موقت برای توقف عملیات قابل طرح است.
ورود مهمان سابق/همسایه به حیاط بدون اجازه قابل تعقیب است؟
بله، اگر اذن سابق سلب شده و منع کتبی/شفاهی روشن ابلاغ شده باشد. ارائهٔ پیامک/اظهارنامهٔ لغو اذن و تصاویر دوربین به اثبات کمک میکند.
در پارکینگ مشترک، پارک خودرو در جای اختصاصی من ورود غیرمجاز است؟
در صورت وجود سهمیه/پلاک مشخص در صورتجلسه تفکیکی یا مصوبات ساختمان، اشغال جای اختصاصی مصداق مزاحمت است و قابل پیگیری حقوقی و انتظامی میباشد.
آیا میتوان اجرتالمثل استفاده از ملک را مطالبه کرد؟
بله؛ در صورت اثبات استفاده/اشغال بدون اذن، مطالبهٔ اجرتالمثل منافع و نیز خسارات ناشی از ورود غیرمجاز امکانپذیر است. نظریهٔ کارشناس مبنای برآورد است.
برای جلوگیری فوری از ورودهای بعدی چه کنیم؟
همزمان با طرح دعوا، دستور موقت منع ورود بگیرید، کلانتری را در جریان قرار دهید، و زیرساختهای کنترلی (قفل/دوربین/نگهبان) را تقویت کنید. نصب تابلو و ارسال اظهارنامه نیز اثر بازدارنده دارد.
اگر متصرف قانونی مستأجر باشد، او میتواند علیه مالک شکایت ورود غیرمجاز کند؟
بله؛ حمایت از تصرف مشروع شامل مستأجر نیز میشود. ورود مالک بدون رعایت تشریفات و بدون هماهنگی، میتواند موجب مسئولیت و طرح دعوای مزاحمت/ورود غیرمجاز گردد.
آیا یکبار ورود کوتاه هم قابل پیگیری است؟
در صورت نقض حریم محصور/قفل یا ورود با علم به منع، حتی ورود کوتاهمدت قابل پیگیری کیفری/حقوقی است. در غیر محصورها، استمرار و اخلال در استفاده معمولاً پرونده را قویتر میکند.
اگر طرف مقابل ادعا کند «مسیر عبور قدیمی» از ملک شما دارد چه میشود؟
باید مبنای حقوقی ارتفاق عبور یا رأی/مصوبه را ارائه کند. در نبودِ دلیل معتبر یا امکان تعیین مسیر جایگزین، میتوان ممانعت از حق یا تعدیل مسیر را پیگیری کرد.
ورود غیرمجاز به ملکتان رخ داده؟
همان روز اول، دستور موقت منع ورود + مستندسازی حرفهای و مسیر کیفری/حقوقی را برایتان جلو میبریم.